Οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται κατά την ορθοδοντική θεραπεία μπορεί να είναι κινητοί μηχανισμοί, όταν το παιδί μπορεί να τους βγάλει μόνο του από το στόμα ή ακίνητοι, όταν μένουν σταθεροί στα δόντια κατά την θεραπεία και αφαιρούνται μόνο από τον ορθοδοντικό. Μία ενόχληση μικρού βαθμού θεωρείται φυσιολογική και είναι αναμενόμενη κατά τα πρώτα 24ωρα μετά την τοποθέτηση των καινούργιων ορθοδοντικών μηχανισμών.
Προϋπόθεση για την χρήση τους είναι η τέλεια στοματική υγιεινή, η οποία, αν δεν υπάρχει μπορεί να απειλήσει την υγεία των δοντιών και των ούλων.
Είναι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για αλλαγή του σχήματος των οδοντικών τόξων. Περιλαμβάνουν κινητές πλάκες διεύρυνσης που πρέπει να είναι στο στόμα μέρα και νύχτα και ακίνητους μηχανισμούς διεύρυνσης που είναι διαρκώς προσκολλημένοι στα δόντια.
Είναι κινητοί ή ακίνητοι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση σκελετικών προβλημάτων σε περίπτωση που ο ορθοδοντικός επιδιώκει καθοδήγηση, διέγερση ή και αναστολή της αύξησης των γνάθων. Ενδείκνυνται σε μικρά παιδιά, αλλά κυρίως στην προεφηβική και εφηβική ηλικία. Τα κινητά λειτουργικά μηχανήματα χρησιμοποιούνται τη νύχτα και μερικές ώρες της ημέρας ενώ τα ακίνητα, επειδή είναι σταθερά προσαρμοσμένα στα δόντια, δεν μπορούν να αφαιρεθούν από το παιδί. Το πλεονέκτημα των κινητών μηχανισμών έναντι των ακινήτων είναι ότι καθαρίζονται ευκολότερα και μπορεί να αφαιρεθούν για πιο άνετη μάσηση. Το γεγονός όμως ότι αφαιρούνται κατά βούληση, αποτελεί σε μη συνεργάσιμα παιδιά σοβαρό μειονέκτημα.
Αυτά στηρίζονται με ελαστικούς ιμάντες στον αυχένα ή στο κεφάλι και χρησιμοποιούνται, είτε σε ορθοδοντικά προβλήματα, εξασφαλίζοντας στα δόντια τον χώρο που λείπει, είτε σε σκελετικά προβλήματα επιτυγχάνοντας προτροπή ή αναστολή της αύξησης των γνάθων.
Ελαστικοί δακτύλιοι, ελαστικές αλυσίδες ή ειδικά ελατήρια, τα οποία τοποθετoύνται σε συνδυασμό με τα τόξα, που συνδέουν τα μεταλλικά ή τα κεραμικά άγκιστρα, προκαλούν μετακίνηση ακριβείας στα δόντια προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε ηλικία και έχουν απόλυτη ένδειξη, οποτεδήποτε είναι απαραίτητη η μετακίνηση ακριβείας ορισμένων ή όλων των δοντιών.
Μια επαναστατική μέθοδος με «αόρατους» μηχανισμούς μπορεί να θεραπεύσει ορθοδοντικά προβλήματα κυρίως σε ενήλικες. Γλωσσική ορθοδοντική είναι εκείνη η τεχνική στην οποία τοποθετούνται "σιδεράκια" στην γλωσσική πλευρά των δοντιών.
Η μέθοδος αυτή επινοήθηκε στην Αμερική στις αρχές της δεκαετίας '70 και τελειοποιήθηκε στο πέρασμα του χρόνου. Σήμερα η τεχνική αυτή είναι προσιτή στην Ελλάδα από εξειδικευμένους Ορθοδοντικούς. Ο τρόπος τοποθέτησής των μηχανημάτων διαφέρει από την γνωστή Ορθοδοντική καθώς επιβάλλεται η συνεργασία με εξειδικευμένα εργαστήρια στο εξωτερικό. Σχεδόν όλα τα ορθοδοντικά προβλήματα μπορούν να θεραπευθούν με αυτή τη τεχνική. Βασικό πλεονέκτημα της γλωσσικής ορθοδοντικής, είναι το ότι είναι "αόρατα". Μειονεκτήματα της τεχνικής είναι ότι ο ασθενής πρέπει να είναι συνειδητοποιημένος και πολύ συνεργάσιμος κατά την διάρκεια της θεραπείας. Επίσης να διατηρεί άριστη στοματική υγιεινή. Τέλος, απαιτείται ένα διάστημα μιας ή δυο εβδομάδων προσαρμογής του ασθενούς στο νέο παροδικό στοματικό περιβάλλον όσο αφορά την ομιλία και τη στοματική υγιεινή. Η τεχνική αυτή απευθύνεται κυρίως στους ενήλικες αλλά και σε επιλεγμένες περιπτώσεις εφήβων.
Μια μέθοδος πολλά υποσχόμενη που ο ορθοδοντικός σας θα κρίνει εάν είναι εφαρμόσιμη σε σας και αποτελεί μία εναλλακτική λύση για όσους δεν θέλουν να βάλουν σιδεράκια.
Ο ασθενής κατά την διάρκεια της θεραπείας φοράει μια σειρά από διαφανείς νάρθηκες, οι οποίοι φτιάχνονται ειδικά για τον κάθε ασθενή. Οι νάρθηκες αυτοί σταδιακά μετακινούν τα δόντια και προσφέρουν άριστη αισθητική καθώς δεν φαίνονται όταν τα φοράει κάποιος.
Τα πλεονεκτήματα της τεχνικής Invisalign, πέρα από του αισθητικού μηχανισμού είναι ότι ο ασθενής προσαρμόζεται πιο εύκολα στο καινούργιο στοματικό περιβάλλον σε σχέση με τα συμβατικά σιδεράκια και επίσης διευκολύνεται η στοματική υγιεινή κατά τη διάρκεια της θεραπείας αφού οι νάρθηκες αυτοί βγαίνουν και μπορεί ο ασθενής να βουρτσίσει τα δόντια του καλύτερα σε σχέση με τα συμβατικά σιδεράκια που δεν μπορούν να αφαιρεθούν. Επίσης, ο ασθενής μπορεί να δει από την αρχή της θεραπείας το τελικό αποτέλεσμα του σε τρισδιάστατη (3-D) απεικόνιση. Το μειονέκτημα της τεχνικής Invisalign είναι το υψηλό κόστος.
Στην ορθοδοντική για να μετακινήσουμε ένα δόντι χρησιμοποιούμε άλλα δόντια στην ίδια ή στην απέναντι γνάθο. Όμως κατά κανόνα τα στηρίγματα αυτά παρουσιάζουν άλλοτε άλλου βαθμού ανεπιθύμητη μετακίνηση. Και ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αυτή η μετακίνηση των στηριγμάτων δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα, υπάρχουν κάποιες άλλες περιπτώσεις, λοιπόν, που η μετακίνηση αυτή έχει δραματικές επιπτώσεις. Σε περιπτώσεις και που θέλουμε να ελαχιστοποιήσουμε την οποιαδήποτε μετακίνηση των στηριγμάτων χρησιμοποιούμε διάφορα μηχανήματα όπως πχ το εξωστοματικό.
Στην εξέλιξη της Ορθοδοντικής και με στόχο την μεγιστοποίηση της στήριξης έχουν επινοηθεί τα λεγόμενα ορθοδοντικά εμφυτεύματα τα οποία προσφέρουν ανεκτίμητη και αναντικατάστατη εναλλακτική λύση αφού προσφέρουν την λεγόμενη απόλυτη στήριξη. Τα εμφυτεύματα αυτά που αναπτύχθηκαν με βάση την εμπειρία από την Γενική Οδοντιατρική και Γναθοχειρουργική είναι σχετικά πολύ μικρά, με μήκος μερικών χιλιοστών, τοποθετούνται δε και αφαιρούνται μετά το τέλος της μετακίνησης πολύ εύκολα. Λόγω του μικρού μεγέθους των μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα και μεταξύ των δοντιών στην πλευρά του χείλους ή και στην πλευρά της υπερώας.
Μετά την αφαίρεση των κινητών μηχανισμών είναι απαραίτητη η διατήρηση του αποτελέσματος για διάστημα, που ορίζει κατά περίπτωση ο ορθοδοντικός. Αυτό γίνεται με κινητούς ή ακίνητους συγκρατητικούς μηχανισμούς. Η συνέπεια του ασθενούς στη φάση αυτή είναι καθοριστική, γιατί διασφαλίζει τη θεραπεία από πιθανές υποτροπές.
